“Daar bent U (‘je’ is in België nog niet ín) zeker wel vóór, om meer druk uit te oefenen?” Zo reageerde een rechter, medeforumlid gisteren toen ik aankondigde alleen de belángrijkste kritiek op zijn verhaal nog even te memoreren.

“Nee dat bedoel ik juist níet”, was het, voor hem verrassende, antwoord van mij. Ik bedoel dat het erom gaat grenzen te stellen (aan een moeder die de andere ouder buitensluit). Druk (wat hij dan mondjesmaat wel een beetje wilde doen) roept tegendruk op. Soms moet je het daarmee toch doen, maar juist een rechter is ervoor om grenzen te stellen. Binnen grenzen kunnen beide ouders en de kinderen zich veilig voelen. Ik maakte er bij mijn antwoord aan die rechter ook een gebaar bij. Een omsluitend gebaar. Hier moet je binnen blijven. Zoals een huis dat bescherming biedt zijn er ook maatschappelijke grenzen die bescherming bieden aan potentiële dader en slachtoffer. Maar ze moeten wel even gesteld worden. Ik weet hoe moeilijk dat is, maar je als rechter degraderen tot een moeizaam schakeltje in een keten van kinderverstoting, dan kun je beter een ander vak gaan uitoefenen. Het moeilijke is dat grenzen stellen behalve inzicht ook erg gebaat is met enig gezag, charisma zou je kunnen zeggen. De goede combinatie van die twee vind je maar weinig.

Terwijl ik in België bezig was met dit verhaal speelde zich in Nederland een chaotisch drama af bij een paar kinderen die eindelijk naar hun vader mochten. Na 10 jaar vechten om de grens gesteld te krijgen en uiteindelijk medewerking van zowel de beroeps als kortgedingrechter, kon de jeugdzorg zijn kinderen, bij wijze van paradoxale toewijzing, naar de vader gaan verhuizen. Dat lukte ze niet zeiden ze.

Dat is hemelschreiend als je ziet met hoeveel gemak ze in andere gevallen razzia’s uitvoeren om kinderen uit nog complete gezinnen weg te rukken omdat jeugdzorg iets niet zint. Niet dat ik ga stellen dat dát moet gebeuren. Een soepele methode zou zijn om de moeder (voor verhoor bijvoorbeeld) uit huis te halen en daarna de vader de kinderen op te laten halen. Maar niets van dat alles. Jeugdzorg en consorten hebben er alle belang bij om de druk zo ver mogelijk op te voeren en dus ook de tegendruk en de chaos om dan vervolgens misschien te kunnen zeggen… zie je wel wij hadden gelijk, dit is ondoenlijk.

Niemand die zich bij dit soort instellingen bekommert om dit soort transitieproblemen. Alleen dank zij het geduld en de rust van de betrokken vader konden uiteindelijk de kinderen temidden van een grote, door de moeder en jeugdzorg gecreëerde chaos worden opgehaald. De details laat ik nu beter achterwege.

De vermeende tegenstelling tussen loslaten (waar veel vaders zich noodgedwongen toe genoopt voelen) en druk uitoefenen, moet tot een nieuwe synthese groeien. Daartoe moeten we eerst dit soort jeugdzorginstellingen de maat nemen die zich grenzeloos misdragen ten aanzien van kinderen.