Cookies

Mutter

mijn moeder tweede van links op de eerste staande rij

Een moeder die zich op sleeptouw laat nemen door de revolutie die haar zoon predikt. Het thema van het Brecht-stuk Die Mutter dat we gisteren oefenden voor het Brecht-festival. En ook een thema van mijn moeder, die afgelopen donderdag overleed. Ze ging in 2000 mee naar het Europese Hof in Straatsburg om te zien hoe ik mijn zaak bepleitte voor een paarsig arsenaal aan rechters en een publiek dat om een heel andere rede paars zag. Ook mijn moeder miste het contact met haar oudste kleinkind.

dossier Straatsburg

Het Brecht-koor vorig jaar

roodkapje en het salomonsoordeel

salomonsoordeelEr daalt een krijtkring uit de hemel neer. Als je de bloedband niet relevant acht voor de bepaling van ouderschap dan moet dat op een andere manier beslist worden. Zo Goddelijk moet de regisseuse van het Noord Nederlands Toneel hebben gedacht.

Ik heb meerdere malen naar de Kaukasische Kreidekreis omgekeken in artikelen waarin ik de wijsheid van het salomonsoordeel inriep. Brecht is een stap verder dan de bijbel doordat hij het salomonsoordeel niet meer exclusief tot biologisch moederschap beperkte. Hij breidt het echter niet uit naar vaderschap.

Bij deze uitvoering moest ik echter wel heel erg denken aan Roodkapje en de boze mannenwereld zoals dat eerder door Myriam Tonelotto ook al was verfilmd in haar vadervijandige film In nomine Patris. En als je voor een soort sprookjesvertolking kiest schiet je dikwijls in goed en slecht-metaforen.

Een kind is inherent geen eigendom, als het zo wordt beschouwd wordt het kwaad gedaan. De biologische band is in de regel een goede manier om te voorkomen dat een kind als eigendom wordt beschouwd. Andere vermeende kindbelangen door de staat en zijn rechters aangevoerd om het kind aan de een of de ander toe te wijzen hebben dikwijls met toe-eigening van het kind door de staat te maken. Waar rechter Azdak in het stuk ook werkelijk zo wijs(?) is om volgens de oude wijsheid te oordelen en het kind niet toe te delen aan de gene die het hardst rukt, faalt de moderne westerse rechter.

Rest de intrigerende vraag wat Brecht in zijn Amerikaanse jaren triggerde om dit stuk te schrijven. Hoe stond het met zijn eigen kinderen? Verwerkte hij ongenoegen, schuldgevoel of machteloosheid van zichzelf, als vader, in dit stuk? Tips van mijn lezers zijn welkom.

meer salomonsoordeel in het familierecht
Over de film van Tonelotto

450px-salomon-schallerPS: Guus Kuijer heeft in deel 4 van ‘De bijbel voor ongelovigen”een heel originele opvatting over het salomonsoordeel. Volgens hem zouden de mogelijke moeders na de keuze om het kind doormidden te hakken juist allebei de ander elkaar het kind hebben willen gunnen. Salomon zou dan het kind aan een derde hebben meegegeven die de omgang met beide moeders regelde. Op den duur kwam het tussen de moeders tot een vergelijk. Kuijers veronderstelt dat de gekende bijbelversie vooral bedoeld was om vrees voor het gezag aan te wakkeren. Het zwaard zou niet de oplossing moeten brengen. Kunstenaar Schaller liet het zwaard weg uit zijn beeld bij de rechtbank Arnhem. Mogelijk heeft dat een overeenkomst met de visie van Kuijer.

wessen Welt

muziekfragment van Lob des LernensWessen Welt ist die Welt? Een passage uit het solidariteitslied van Brecht en Eisler. Omdat ik graag net wil doen of ik niet hoor bij die ultrarechtse rakkers van de vaderbeweging, houd ik graag af en toe iedereen voor de gek door mee te doen aan linkse activiteiten, en lid te zijn van een linkse partij (SP). Ook mijn geschiedenis (bio) heb ik voor dat doel aangepast. Dus nu lijkt het net of ik eigenlijk een feminist ben met linkse zo niet ultralinkse sympathieën en dat alleen maar om het ongelijk van Myriam Tonelotto (zie link) aan te kunnen tonen.

Heb ik u nu toch een beetje op het verkeerde been gezet. Dan heb ik u ongeveer waar ook Brecht zijn toeschouwers graag wilde hebben. Dat dient om te zorgen dat u vooral zelf blijft nadenken.

Strijdliederen gezongen op het Deventer Brechtfestival. Sommige zinnen moet je natuurlijk wel eens met een korreltje zout nemen. Het begrip proleet zou ik niet meer gebruiken. Onze dirigent legde er zelf al de nadruk op dat Brecht bepaald niet wilde dat we een militante toon zouden aanslaan. Dan waren er natuurlijk vrouwen die de zinsnede Lerne Frau in der Küche niet aanstond. Ja daar stonden de vrouwen omdat de mannen in de gevangenis zaten zoals de voorafgaande subzin aangaf: Lerne, Mann im Gefängnis

Het werpt wel een soort licht op een makkelijk automatisme bij veel vrouwen. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat Brecht vond dat die vrouwen maar in hun keukens moeten blijven. Ik denk dat Brecht dus vond dat ook de keuken een soort gevangenis kan zijn en dat je door onderwijs te volgen (Lob des Lernens heet het muziekstuk) je kunt bevrijden. Geen slechte raad en prima in lijn met het feministische gedachtegoed. Maar niet in lijn met de feministische slachtoffercultuur, vandaar deze oprispingen vrees ik.

Bij het solidariteitslied moest ik denken aan het gebrek aan solidariteit in de vaderbeweging en hoe dat een verschijnsel is van alle tijden bij groepen die in een moeilijke hoek zitten. Misschien kunnen we dat eens updaten.

En dus: Wessen Welt ist die Welt? Tsja, in ieder geval niet van de machtsmisbruikers, niet die van de staat, niet die van andere grote bazen ( ook al heten ze kleinzacht) . Maar ook die machtsmisbruikers waren ooit onschuldige kinderen.

Deventer Brechtfestival
Myriam Tonelotto en de “rechtse vaderbeweging”