Ik heb een speciaal oog voor films met beelden over vaders. En zo af en toe deel ik dat op mijn blog. De rol en betekenis van vaderschap wordt op een bijzondere manier verbeeld in deze scene van de film The Grey. Foto na foto (ook waar je toevallig alleen het kind op de foto ziet) zijn fotoś die in de portemonnee zaten van de in de film omgekomen hard-scene-vaders (voormalig veroordeelden etc.). Het griezelige eind van deze scene is geen verplichte kijkkost. De eerste minuten zijn voldoende om dit punt te begrijpen.
Schilderen met je kind
Zelf is me door de Raad voor de Kinderbescherming verweten dat ik liedjes zong en op een bakfiets reed met met mijn kind ( Ja echt) “Wel leuk maar niet verstandig” vonden ze. Dat ik ook schilderde met mijn dochter werd er niet bij vermeld.
Ik moest daaraan denken toen ik een recente examenfilm van Iris Kuntkes bekeek. Daarin is de vader ook kunstenaar en stuitert op moeders pogingen de gezamenlijke dochter van al dat leuks af te houden. Een mooi helder verhaal. Maar wat er aan ontbreekt is het structurele kantje. Want al die manipulaties van moeders (vaders soms) zouden niets voorstellen als er geen Rechters en Raden waren die dit soort wangedrag grofweg belonen.
Over die structurele kant van de zaak, de samenhang tussen ouderverstoting en vaderschapsdiscriminatie op micro, macro en meso-niveau schreef ik een artikel dat net vandaag werd gepubliceerd in New Male Studies.
Een mooi herkenbaar beeld uit de film is waar de dochter geschminkt rondloopt en schildert met haar vader. Het deed me erg denken aan het plaatje dat ik hier naast laat zien van mijn geschminkte dochter toen ze ongeveer 4 jaar was.
Ik sta hier ongeveer in janken uit te barsten en denk terug ( zie vorige blog) hoe ik als vader eigenlijk gedwongen wordt dat soort gevoelens niet te laten zien.
De film is hier te vinden.
Ook mijn artikel is gratis toegankelijk deze keer.
Honing
De trotse blik waarmee hij opkijkt naar zijn vader daar hoog in de boom. Het intense gedeelde verdriet met zijn moeder.
Een prachtige film van regisseur Semih Kaplanoğlu uit zijn autobiografische trilogie Yusuf.
Het gaat over een jongetje dat zijn vader helpt bij het verzamelen van de beroemde Zwarte Honing.
Je ziet hoe de jongen al helpend, in zijn vaders ambacht wordt grootgebracht.
Omdat de honing dichtbij op raakt moet zijn vader erop uit naar een verder en gevaarlijker gebied. Daar verongelukt hij. De jongen zoekt ondertussen zijn vader. Degene die hem serieus nam, waarbij hij niet stotterde zoals op school het geval.
Het geheel speelt zich af in Anatolie in een diep gelovige Islamitische omgeving. De film wordt soms afgeschilderd als een pleidooi voor de traditionele familieverhoudingen. En inderdaad verlang je met zo’n film terug naar de tijden dat vaders ook hier in de buurt hun ambacht vaak aan huis uitoefenden. En begrijp je ook wat sommige Moslims afkerig maakt van het Westen waar familierelaties, vaderrelaties belachelijk worden gemaakt.
Het valt me weer op hoe uitvoerig vaderschap in de filmkunst aan de orde komt en hoe weinig ik daar in de beeldende kunst van terug zie in het algemeen. Per saldo is de film een pleidooi voor liefde voor elkaar en voor de natuur en voor vaderschap dus.
Man: vader of vechter
Nadat het contact met zijn kind verbroken werd ontwikkelt Brand Hauser zich tot een hard-core huurmoordenaar. En terug….. De subplot van de film war-inc (dinsdag op rtl7) waarin de satirische hoofdplot gaat over de vrije markt van het oorlogvoeren. Maar wat mij betreft was dat vaderschap de hoofdplot
De man als oorlogvoerder is een geliefd mikpunt van feministische kritiek van de simpele soort. Daartegenover staat dan de geliefde man als vader, een gefeminiseerde lieverik.
Het is al weer jaren duidelijk dat zelfs de meest hard(t)grondige feministe niet zonder slag of stoot voor dat soort lieverikken kiest en dat de tegenstelling tussen oorlogsbeest en vader wat genuanceerder ligt. Maar toch zit er wel iets in. Ik denk wel dat vaderschap het beste in een man naar voren haalt. Vooral zolang er nog geen oorlog om dat kind gevoerd wordt. In die laatste oorlog zijn hardcore feministen namelijk weer erg goed. Zowel op micronivo (hun eigen kinderen) als op macronivo (de strijd tegen autonoom vaderschap) zoals die door enkele vrouwenclubs wordt gevoerd, en waar dan eigenlijk weer weinig feministisch aan is. Netzomin als het Stalinbewind echt het summum van communisme genoemd kan worden. En dat is dan wel weer een eufemisme.
Als je het verhaal even doortrekt zou je een link kunnen maken tussen oorlogsindustrie en de bedrijfstak familierecht, een vergelijking die wat verder gaat dan een analogie. Het onttrekken van kinderen aan vaders raakt mannen zozeer in hun gevoel dat ze dan weer goed bruikbaar zijn in de oorlogsindustrie. Misschien vergezocht? Waarom zijn mannen eigenlijk zo goed inzetbaar in die slachtingen…. Deze week zag ik op dvd ook de film Lili-Marlene van Fassbinder. Een van de clous lijkt me dat het weemoedige lied in staat was het gevoel aan te spreken en daarom een bedreiging voor de oorlogsgezindheid. Daarom werd het misschien ook verboden.
De grote vraag die zich nu natuurlijk stelt is of de deze week door het Europese parlement aangenomen verhoging van het aantal dagen vaderschapsverlof zal leiden tot een afname van agressie en oorlogvoeren? Mmmm nee dat is een slag te ver. Wel is het de weerslag van een mentaliteit die de goede kant op gaat. Cruciaal is eerder het behoud van de onvoorwaardelijke opvoedingsrelatie, de onvoorwaardelijke liefde tussen een vader en een kind. Vaderschap haalt het beste in een man naar boven. Vaderschap is de grootste kracht van het manzijn. Dat vaderzijn kan dan overigens ook te maken hebben met de verdediging van vrouw en kroost. Maar dan niet in de vorm van de geperverteerde oorlogen waarvan de film War-inc een karikatuur liet zien.
koningin
Lang leve de koningin is de titel van een mooie film van Esme Lammers, de kleindochter van schaakgrootmeester Max Eeuwe en dochter van oud landdrost Han Lammers. Als ik nog s ooit iets belangrijks mag worden wil ik ook graag drost heten, whatever that i.c may be. Maar dat terzijde.
De film gaat over een meisje dat haar vader terugvindt nadat ze zo goed schaken heeft geleerd dat ze tegen haar vader in een simultaan kan spelen. En daarna komt alles weer goed. Dankzij de schaakkoningin. Deze week hield ik voor kinderen een inleiding over de ze film. Die inleiding begon zo:
Ik heb wel eens een brief geschreven naar de koningin, maar die was lang niet vriendelijk en ook zag ik wel eens een koninginneportret in een rechtszaal; ook al niet vriendelijk. Dus mij zal je dat (lang leve de koningin) niet horen roepen in het algemeen. Maar……
Ik vond het , al zeg ik het zelf, een mooie inleiding waarin ik kinderen iets kon vertellen over kunst, mijzelf en over vaders en kinderen.
Wie meer wil lezen kan mijn inleiding nalezen op mijn website (zie hieronder). Ondertussen ben ik benieuwd of Esme de film vanuit haar eigen ervaring schreef. Maar ik weet niet of we dat nog ooit te horen krijgen…..
vervangende vaders
Het roert me om te zien met welk enthousiasme remplacant-vaders soms het verloren vaderschap van hun remplacant-kind oppakken. Van mij zou het eigenlijk in de meeste gevallen niet moeten. Biologische vaders hebben het beste uitgangspunt om een onvoorwaardelijke commitment aan te gaan. Op die manier kijk ik terug op de film Finding Forrester die zaterdag op de Belg te zien was. Een oude man die met vaderlijk (on) genoegen en liefde een deel van de opvoeding van de jongen Jamal op zich neemt die het zonder vader had moeten stellen. Waarom hij zijn vader niet ziet daar horen we dan overigens weer weinig over. Al te gewoon in de zwarte gemeenschappen daar, vrees ik. Als ik het lemma op de Nederlandse Wikipedia over de film wat bijwerk vergeet ik nog pardoes de vaderloosheid te vermelden. Buitenlandse wikipedialemma’s reppen daar overigens ook niet over. Ben ik wel NPOV (Wikipediaans voor neutraal)?