Cookies

Het verlinkte recht als poppenkast

inquisitie3(laatste update 12-04=2016 14.15 u)
Ergens in de jaren negentig werkte ik stukje bij beetje aan een schilderij over de magistratuur. Het was een donker schilderij, inquisitie geheten. Naar mate ik verder kwam, dat kan soms lang duren bij mij, werd het ………
Dit is mijn afsluitende blog over de merkwaardige manier waarop een stel hoogleraren, hoge-raadsleden, advocaten generaal, verenigd in de redactie van het Nederlands JuristenBlad, aankijken tegen de staat van onze rechtsstaat. Aankijken? Nee, eigenlijk vooral wegkijken.
Ik bekritiseerde hun standpunt dat al die miljoenen uitspraken in het familierecht in de afgelopen decennia volslagen oninteressant zouden zijn geweest. Ik merkte op dat de redactieleden de illusie wensen te onderhouden dat je zo’n uitspraak in individuele gevallen best wel te pakken zou krijgen. Ik bewees dat dat niet het geval is, of je nou activist bent of niet, schreeuwer of nette burger, geen kans.
Ik bestreed de veronderstelling dat transparantie en controle niet zouden kunnen bijdragen aan de kwaliteit van het geleverde recht. Het kan geen recht zijn als het niet transparant is. Ik benadrukte het uitzonderlijke belang van het handhaven van een nette rechtsgang, juist in het familierecht. Het vreemde idee dat dit alles geldverspilling zou zijn is al van zichzelf belachelijk zonder dat daar eigenlijk een toelichting voor nodig zou moeten zijn.  Desalniettemin heb ik ook nog uitgelegd dat anonimiseren van rechterlijke uitspraken helemaal niet veel hoeft te kosten.
Kortom, ik heb mijn best gedaan wat te communiceren. De redactie vindt toch dat er iets mis is met mijn manier van communiceren, hoewel ze juist zelf aanvankelijk elke discussie uitsloten. Ik communiceerde namelijk in deze blogs openbaar. En dat was nou net het punt, ook de discussie over geheime vonnissen moet blijkbaar in het geniep worden gevoerd. Sinds wanneer is iemand anders zijn communicatie trouwens een reden om zelf wartaal te handhaven?
Het viel me weer op hoe tegenstrijdig hun praktijken zijn met hun theoretische opvattingen. Ik gaf redactielid prof. Prins een complimentje voor haar theoretische betogen over openbaarheid. Buruma slooft zich uit om duidelijk te maken dat je de rechterlijke macht moet vertrouwen, ook als hoogleraar in een leeropdracht ‘Rechtsstaat, rechtsvorming en democratie. Hartlief en vooral Barkhuysen hebben zich er nota bene hard voor gemaakt  dat theorie en praktijk wat met elkaar te maken hebben. Dat mogen ze dan hun collega-redactieleden en zichzelf eens gaan uitleggen. Spronken…. mensenrechten, opgetreden voor het EHRM, maar art 6.1 van het Europees verdrag voor de Rechten van de Mens ho maar. En als ik nog even zo doorzoek kan ik  vast wel meer moois vinden.
Terug naar dat schilderij. Hoe langer ik er aan verder werkte, hoe langer hoe meer begon het te lijken op een soort poppenkast. Het schilderij nog steeds in zwart gehuld, maar de rechters hoe langer hoe meer in geel en rood. U ziet het schilderij hierboven in de staat waarin ik het verkocht aan een advocatenkantoor.
Mijn tekstschilderij “De zwarte dRaad voor de Rechtspraak”, het artikel dat ik, na overleg, inleverde bij het Nederlands JuristenBlad lijkt een beetje dezelfde weg gegaan. Eerst maakte ik een zakelijke samenvatting van het gebeuren rond de Raad voor de Rechtsp(r)aak  en de openbaarheid van uitspraken (zie). Daarna maakte ik er een heel mooi stuk van waarin ik ‘goed en overtuigend’ (Louis Tavecchio) aantoonde hoe mis het is met een van onze rechtstatelijke principes. Toen het werd afgewezen op oneigenlijke gronden heb ik dat bloedserieus besproken. Zo bloedserieus dat het, misschien daardoor wel extra lachwekkend werd hoe die poppen zich verslikten in hun eigen onzin. Desalniettemin hebben ze de macht.
Afin, het oorspronkelijke artikel houd ik nog achter de hand voor publicatie elders (hoop ik). Veel wat daarin naar voren kwam heb ik hier ook besproken. Maar het was natuurlijk in dat artikel juist in een prachtig verhaal gevat. En wat u eigenlijk nog mist zijn een aantal belangrijke kwesties over de geschiedenis van de Raad voor de Rechtspraak.
Verder denk ik dat de schandalige manier waarop er binnen een aantal rechtssectoren wordt omgegaan met de basisprincipes van het recht ertoe leidt dat magistraten het ook in het algemeen minder nauw aan het nemen zijn met de regels v an het recht. Breek dit systeem.
================================================================
Dit was ( naast een aantal tussenblogs) de zevende en afsluitende blog in een serie over de staat van de staat en het NJB.
Als het NJB mijn artikel niet publiceert zal ik het ergens anders publiceren.
De redactie van het NJB bestaat uit voorzitter en voormalig lid van de Hoge raad Coen Drion,  hoogleraar, en lid Hoge Raad Ybo Buruma en Advocaat Generaal bij de Hoge Raad en hoogleraar: Ton Hartlief, Taru Spronken, Peter J. Wattel en de hoogleraren Corien (J.E.J.) Prins en Tom Barkhuysen.

 

De magistraat als lichtend voorbeeld

rechter-lichtend
verlichte rechter

‘Het is duidelijk dat dat familierecht volgens jou niet deugt en dat is misschien ook zo, maar daar ga je niet op in
De redactie van het NederlandsJuristenBlad (zie eerdere blogs hierover) kan er wat van. Familierecht, zonder enige nadere bepaling, zou volgens mij niet deugen. Niet dit familierecht of Wésters of húidig  familierecht, maar álles wat familierecht kan heten deugt niet. Eigenlijk is dan dus verbetering onmogelijk. Ik weet niet zo goed of dat nou een neerlandistieke misser is, een projectieve fehlleistung of een gebrek aan juridisch inzicht.
Ik haal me voor de geest hoe sommige rechters en andere juristen vaak reageren op het woord familierecht. Oh u bedoelt (vies gezicht:o) familierecht…. Alsof ik het over poep heb in plaats van een net onderdeel van de rechtstaat. Nou misschien hebben ze er zelf wel stront van gemáákt. Een Fehlleistung (= freudiaanse verspreking) dus.
Wat erger is is dat de redactie er blijkbaar geen genoegen mee neemt dat ik vind dat openbaarheid van uitspraken algemeen geldig is, ook voor het familierecht. Overigens kan ik voor alle rechtsgebieden afzonderlijk best een verhaal schrijven over het belang van de openbaarheid van uitspraken. En voor het familierecht heb ik dat ook specifiek juist wel gedaan in het omstreden NJB-artikel.
Ik heb er twee grote passages aan gewijd. Een daarvan zal ik hier citeren:
salomon-schild
Als Nederlandse rechters het over het salomonsoordeel hebben, bedoelen ze dat ze de ouder die het hardst trekt exclusief de kinderen meegeven

‘ Fait accompli machtspolitiek (de manier waarop de rechterlijke macht de Raad voor de Rechtspraak creëerde en de openbaarheid van uitspraken blokkeerde. red) is bij uitstek een tactiek van sterk tegen zwak, en past dus slecht bij het maatschappelijke belang van de rechtspraak. Deze heeft immers eerder de bedoeling om zwak tegen sterk te verdedigen dan andersom. Dit geldt met name voor het rechtsgebied familierecht waarin het kind altijd de zwakke partij is. Rechters die zelf gecorrumpeerd zijn aan het verkeerde mechanisme, en daarin een belang hebben verworven, zullen daardoor moeilijker kunnen onderkennen welke belangen er spelen. De praktijk van het familierecht is dan ook voor een aanzienlijk deel te kwalificeren als een fait accompli praktijk met het bijbehorende recht van degene die het eerst en het hardst aan het kind trekt. Preëmptief gedrag leidt tot oorlog, met kinderen en menselijkheid als belangrijkste slachtoffers. Het volgen van voorbeeld is een van de belangrijkste agogische principes. Slecht voorbeeld van de rechter doet slecht volgen.’

In totaal heb ik in het artikel over openbaarheid en de Raad voor de Rechtspaak 400 van de 2700 woorden specifiek over familierecht geschreven, waaronder een met de kop ‘Familierecht en familylife’ aangeduid hoofdstuk.  De bewering  ‘maar daar ga je  niet op in‘, is dan op zijn minst niet waar, maar eigenlijk een leugen. Hier valt niet overheen te lezen, zeker voor mensen die er hun werk van maken.

De redactie had óók al willens en wetens eromheen weten te lezen dat ik wel degelijk, drie maal zelfs, inging op de afloop van incidenteel/individuele verzoeken om inzage in rechterlijke uitspraken.

Mijn artikel is blijkbaar in een verkramping  gelezen, een soort van verstandsverbijstering die optreedt als iets zo ontzettend pijnlijk klopt dat je het maar beter niet kunt hebben gelezen. Wir haben es nicht gewusst, weil wir das nicht wissen möchten.

====================================
Dit is de vijfde in een serie blogs over de staat van de redactie van het Nederlands JuristenBlad.
de volgende blog in de serie
De redactie van het NJB bestaat uit voorzitter en voormalig lid van de Hoge raad Coen Drion, voormalig hoogleraar, nu lid Hoge Raad Ybo Buruma en Advocaat Generaal bij de Hoge Raad en hoogleraar: Ton Hartlief, Taru Spronken, Peter J. Wattel en de hoogleraren Corien (J.E.J.) Prins en Tom Barkhuysen.

Oh ja ‘Raad voor de Rechtspaak’ ook leuke verschrijving, laat ik staan.