Cookies

Quik-Schuijt door of uit de bocht?

Het salomonsoordeel geeft die ouder gelijk die zijn/haar kind niet als eigendom ziet

Kinderrechter/senator Quik-Schuijt pleit (samen met Groenhuijsen) in een betoog in NRC afgelopen weekend tegen gelijkwaardig ouderschap.  Maar voor het eerst laat ze haar opvatting dat kinderen voor 100% afhankelijk zijn van hun moeder vallen. Vaders bestaan dus. Net zoiets als “negers zijn toch wel mensen”. Maar afin elke vooruitgang is er een.

En dan de kop: Die wet creëerde vechtscheidingen. Even hoop je dan nog dat Nanneke tot het inzicht is gekomen dat ook de wet vaders discrimineert. Maar nee dat blijkt niet het geval. Het feit dat de term gelijkwaardig ouderschap in de wet is gekomen dankzij  een amendement van haar partijgenoot SP-er Jan de Wit (voorzet van mij en SP Deventer) blijkt het euvel.  Quik-Schuijt, die zelf voor de wet stemde waarin dat uiteindelijk dus was opgenomen, denkt dat ouders nu door die wet méér vechten. Dit baseert ze op niet met name genoemd onderzoek waarbij ze haar lezers min of meer verwijt  “De resultaten van onderzoek worden lang niet altijd benut en een gedegen psychologische analyse van wat ouders en kinderen werkelijk overkomt ontbreekt vaak”  Blijkbaar lezen wij andere onderzoeken. Of zou ze een aantal loze opmerkingen van Ed Spruijt inmiddels als onderzoek hebben aangemerkt?

Zelfs als Nanneke mogelijk gelijk zou hebben  wat betreft toegenomen vechtgedrag, het zou kunnen, dan nog heeft dat meer te maken met het nog steeds grote gebrek aan handhaving van gedeeld ouderschap.  Dit, nu al weer decennia oude probleem, wordt nog steeds in stand gehouden door rechters die kinderen toewijzen aan die ouder die het hardst aan de kinderen loopt te trekken, vooral als dat de moeder is.  Je hoeft geen psycholoog te zijn om te begrijpen dat dat, toch al in scheidingsinstabiliteit verkerende ouders in onzekerheid brengt over het handhaven van contact met hun bloedeigen kinderen. Waarna inderdaad de kans groot is dat dat verlies vooral gemunt wordt als je niet om het hardst gaat vechten. Waarna dus inderdaad ouders, vooral vaders in een flight-fight-spagaat komen dat door de rechtstaat wordt opgestookt tot een ware oorlog.

Quik-Schuijt kan dan in het vervolg van haar betoog nog wel heel wijs gaan delibereren over de staat van ouders na scheiding, maar wat zou het een opluchting zijn als ze bovengenoemd eenvoudige principe zou begrijpen.  Het macabere is dat het omgekeerde niet alleen gebeurt, maar ook nog wordt verkocht onder het mom een salomonsoordeel te zijn, terwijl het dat nu juist precies niet is.

Kortom niet dïe wet, maar dé wet in het algemeen en de uitvoering daarvan door haar en haar collega’s in het bijzonder, is de oorzaak van de zogenaamde vechtscheiding.

Maar Mevrouw Quik-Schuijt lijkt vatbaar voor nieuwe inzichten. Niet alleen het vaderschap bestaat nu, je mag toch aannemen dat de door haar voorgestelde zorgverdeling (gelijk aan die voor scheiding… dus vader brengt iedere avond wel zijn kinderen naar bed??) dan wel wordt gehandhaafd in een eventuele beschikking die dan  niet, zoals eerder, door haar wordt verwezen naar een onnutte plek boven het bed van een slapeloze vader.

Wat is nou eigenlijk gelijkwaardig ouderschap?

Het dossier Quik-Schuijt

gelijkwaardig ouderschap is de toekomst

kapitein3
een kapitein en twee drenkelingen

In Zembla zag ik een paar dagen geleden de roep om één kapitein op het schip van scheiding. Een ouder het gezag en de ander een omgangsregeling.  Daarbij wilde men (oa rechter Lous van Son) weer terug naar de jaren 80 en negentig alsof het toen allemaal zo goed ging met scheiding. Alsof als één ouder het gezag heeft de omgangsregeling van de andere ouder níet meer wordt afgenomen. Totaal gebrek aan historisch inzicht, gebrek aan fatsoenlijke wetenschap. Vooral dat laatste denk ik. Geheel ten onrechte wordt er door wetenschappers als Spruijt beweerd dat gelijkwaardig ouderschap de grote boosdoener zou zijn. Gelijkwaardig ouderschap is in zijn vooronderstelling de toestand zoals die na 1998 in Nederland zou zijn  ingetreden door de wetswijziging (23714, ik ken het nummer nog uit mijn hoofd). Dit is echter geenszins het geval. Na 1998 werd er juist door de rechterlijke macht een verdeling in hoofd- en nevenverblijf ingevoerd die op dezelfde manier ging werken als de verdeling gezag en toeziende voogdij.  Overigens pleit het ook niet voor de historische kennis van de onderzoeksjournalisten van Zembla dat ze vertelden dat er voor 1998 helemáál geen gezamenlijk gezag was. Ik ben zelf het levende voorbeeld van iemand die dat al in 1987 aanging.  En daarna weer werd afgenomen ja…..en toen de omgangsregeling ook. Een bijna “logisch” vervolg,

Ik zie in Zembla en andere programma´s dat het betoog wordt ondersteund door verhalen van kinderen die in de lijn worden gezet met de geconstrueerde rode draad van het programma. Soms denk ik tot mijn schrik dat  zich hier iets afspeelt dat we ook vaak op micro-schaal zien.  In deze Zembla-uitzending leek het echt even of kinderen tegen vaders en de grote idealen van vaderschap werden ingezet.

Ik was met het programma in gesprek omdat ze aanvankelijk een fragment van mij uit een eerder programma wilden gebruiken. Ik heb ze toen nog gesuggereerd Ruud Luchtenveld te interviewen over de manier waarop zijn wetsontwerp enkele jaren geleden door een rechterslobby in de Eerste Kamer werd neergesabeld. Wel geïnterviewd, niet uitgezonden. Kritiek op de Rechterlijke Macht wil in dit land niet meer door de beugel.

Als je kinderen werkelijk wat wilt laten vertellen moet je met ze in gesprek gaan lijkt me.  Ik deed dat zelf een dikke tien jaar geleden in het vara-programma Jongeren-lagerhuis. Zie hieronder een compilatie daarvan.

Een kapitein op een schip zou goed kunnen  zijn, als het dan maar de goede kapitein is, de wijste van de ouders die bewezen heeft in het conflict niet aan het kind te gaan trekken. Hoefnagels noemde dat paradoxale toewijzing. Ik plaatste dat eerder in de context van de interpretatie van het salomonsoordeel.  Overigens zou dit alleen moeten gebeuren als gelijkwaardig ouderschap niet werkt omdat het conflict wordt voortgezet.

Het is stuitend om te zien hoe de maatschappij en vooral rechters telkens zo dwars op het salomonsoordeel kunnen vonnissen. Denken ze dan echt dat conflicten de lucht uitgaan als je steeds de ergste herrieschopper gelijk geeft. Natuurlijk niet. Dat bevordert juist het conflict.

Het schip van ouderschap is gebaat bij een goede taakverdeling of wellicht af en toe elkaar afwisselende roergangers maar niet bij het overboord kieperen van ouders en kinderen.

 

over het salomonsoordeel
over gelijkwaardig ouderschap

Isaac’s familiedrama

abraham en isaac; his fathers hand was trembling
Abraham en Isaac; his fathers hand was trembling © Joep Zander

“Wat gaat vader nu doen vroeg ik mijzelf af. Bang was ik niet; vader zou er wel een reden voor hebben, al begreep ik niet wat hij van plan was.” (kinderbijbel Cramer -Schaap)

Je vader zal maar met een mes klaar staan om je te doden in opdracht van God. maar gelukkig vaders hand beefde. Was dit wat God wilde vroeg zijn vader zich steeds weer af. Maar ook; was dit wat hij zelf wilde? Juist op dat moment……

Nee dit ging eigenlijk niet over het familiedrama in Schoonloo, maar over Abraham die volgens de bijbel zijn zoon Isaac zou moeten offeren aan God. In opdracht van God. Pas op het laatste moment bracht een engel de boodschap dat dit niet door hoefde te gaan. De les uit deze geschiedenis is een heikel punt voor theologen. Zelf zie ik in dit verhaal dat God’s wil geen excuus is voor eigen verantwoordelijkheid. Behalve dat de bijbelse God (per saldo) niet wil dat er kindoffers gebracht worden, wil God Abraham ook niet ontslaan van zijn eigen verantwoordelijkheid om  uit liefde te handelen. Deze wilsparadox valt samen in de bevende hand van Abraham. De vraag of Abraham zoals in veel familiedrama’s na het doden de hand aan zichzelf had kunnen slaan kunnen we gelukkig nu buiten beschouwing laten.

Kinderen dreigen in de bijbel wel meer het slachtoffer te worden. Zo dreigde koning Salomon een kind doormidden te hakken om zo de ware aard van de vechtende “moeders” boven tafel te krijgen. De vrouw die koos voor de liefde voor haar kind en haar kind niet doormidden liet hakken won dit pleit. Niet door een goed peidooi, maar door liefdevol gedrag.

Wij mogen onze kinderen niet offeren voor wat voor idee of gevoel dan ook. In die zin valt de vader in het familiedrama in Schoonloo wat te verwijten. Ook wanhoop is geen excuus voor eigen verantwoordelijkheid.  Maar ik pleit ook voor begrip voor menselijk drama. Menselijk drama wordt vaak veroorzaakt door institutioneel geweld. Dat institutioneel geweld is in dit soort gevallen vaak het contra salomonswijsheid handelen van rechters en aanverwanten die kinderen al de vernieling in helpen voordat een vader of moeder tot deze wanhoopsdaad overgaat. Dit door ze juist toe te wijzen aan de ouder die het kind wel als bezit beschouwt (en dan nog met een grote voorkeur voor de moeder).

Leonard Cohen schreef en zong ooit het lied The story of Isaac waarin de volgende passage opvalt: You who build the altars now to sacrifice these children, you shouldn’t do it anymore. Diegenen die in deze tijd de kinderen op de slachtbank leggen. De wetenschappers, jeugdzorgers en rechters die weigeren om met een blik van liefde te kijken en vals uit naam van Salomon juist wel kinderen op het altaar leggen om ze doormidden hakken, geestelijk mishandelen van kinderen mogelijk te maken, mogen zich eens bezinnen op de gevolgen hiervan.

Salomon en de Gordiaanse knoop
artikel over infanticide (nog steeds meer iets wat moeders doen trouwens)

de plek van salomon

bordje salomonVandaag wandelde ik met mijn dochter (jawel!) langs de rechtbank Arnhem. Een goed moment om terug te denken aan de keren dat ik daar o.a voor haar aanwezig was. Als raadsman voor vader Peter terwijl twintig vaders zich in de hal met kettingen aan de hekken klonken, tv, radio kranten. Er staat nog een opname op internet.

In hetzelfde jaar het formulier waarop vaders per definitie geen voogdij (lees gezag) kregen, maar wel moeten betalen en eventueel een omgangsregeling krijgen.

De keer dat ik het met Jan Hop voor elkaar kreeg om eindelijk eens een serie uitspraken in te kunnen zien. Maar dat van illegale hogere linke rechtershand werd teruggedraaid.

Toen in Hoger beroep een Raadsheer de moeder vroeg of ze zou meewerken aan een omgangsregeling en die daar toen een zeer radicaal afwijzend antwoord opgaf. Wat blijkbaar nou juist de reden was om de omgangsregeling af te wijzen. Regelrecht tegen een redelijke opvatting van het salomonsoordeel in die de meest eisende ouder ongelijk zou moeten geven.

Maar dan toch ook de verplaatsing van het salomonsoordeel van de zijkant van het gebouw naar de ingang onder druk van de opmerkingen daarover in ons boek “Het ouderverstotingssyndroom in de Nederlandse context” Ik zag nu voor het eerst dat de verplaatsingsredenen, die de rechtbank me al een keer had medegedeeld ook op een bordje eronder terug te vinden zijn.

Ze hebben eigenlijk op dit bordje hun eerdere ongelijk toegegeven. Soms zit het mee met die rechters. Meestal tegen.

Bezettingsactie Arnhem
Het beeld van Schaller over het salomonsoordeel

het beeld van Schaller op zijn nieuwe plek

Tutu, Ubuntu en vaderschap

Rob van Altena speelt het lied “Vader” waarvan de tekst door zijn broer Ernst werd geschreven. De video volgt over een paar weken.

Vandaag was bisschop Tutu in Deventer. Helaas was de Lebuinuskerk al overvol en moest ik toch nog thuis op de tv kijken en luisteren.
Bekende mededeventenaren probeerden de essentie van Tutu’s wijsheid over te brengen. Daar was pastor Peter Dullaert waarmee ik ooit de discussie over het salomonsoordeel probeerde te voeren zonder duidelijk te kunnen maken wat ik daar nou zo belangrijk aan vond.

Manja Pach, voormalig rechter, en lid van de liberaal-joodse gemeente spreekt over het belang van rechters in de samenleving. Au, waarom doen mensen waarvoor ik een diep respect voel soms zulke platte uitspraken. Ooit voegde me ze toe dat ze dacht dat zoiets als vaderschapsdiscriminatie niet kon bestaan. Wat moet je zeggen tegen iemand die zelf zoveel over haar persoonlijke vaderschap heeft verteld. Ik had toen heel brutaal kunnen antwoorden dat ze misschien eerst eens mijn teksten zou kunnen lezen voor daar een oordeel over te vertellen, maar ik hield mijn mond maar. Is dat naar mensen met zo’n achtergrond inderdaad een getuigenis van respect of juist niet. Ik weet het af en toe niet meer.

Een andere spreekster haalde een van de basisfilosofieen van Tutu uit de kast. “To be human is to be in relationschip”. Uit mijn hart gegrepen. Deze zienswijze blijkt een basis te hebben in traditionele Afrikaanse filosofie: Ubuntu. Volgens mij is dat waarom ooit Afrika weer de toekomst zal zijn als drager van fundamentele waarden die we in het westen zijn vergeten. Het sluit aan bij mijn visie op mensenrechten. Ik pleit er al jaren voor mensenrechten in een aantal gevallen veel meer te definiëren als relatierechten. Met name waar het gaat om ouders en kinderen. Wat ik de afgelopen weken weer oppikte is deze vorm van humaniteit in de vaderbeweging. Met veteraan Rob van Altena deed ik een eerste poging het lied dat zijn broer ooit schreef voor beider vader te zingen. Maar op andere plekken mis ik die verbondenheid ook weer. Ik ben niet in staat samen te werken met mensen die mij beledigen en schofferen. Misschien moet ik me er minder van aan trekken, dat kan míjn manco zijn. Maar veel (potentiële) activisten binnen de beweging zijn gevlucht voor dwingerig dominant gedrag van leiders. Ik ga de namen even niet noemen. Voor een van hen schreef ik anderhalf jaar geleden de volgende overpeinzing die ik hem nooit opstuurde om niet het risico te lopen verkeerd begrepen te worden. Hier toch een klein stukje:

Wat ik het meest zal missen is het gevoel van “wij vaders”. Mijn zoon, D en jij in de trein op weg naar een vaderdemonstratie in Brussel.. Kijk Joshua dat zijn wij de vaders. Wij zijn er voor jou, en voor al die andere kinderen. Je vader is er deel van. Deel van al dat samen. Deel van ouderschap. Ik zal het eerlijk bekennen, ondanks dat ik met veel overtuiging ervoor heb gekozen niets meer met je te maken te willen hebben, er zijn dingen die ik daarmee uit het diepst van mijn hart mis.

De persoonlijke relatie kan niet gemist worden in de strijd voor iets rechtvaardigs. Zonder relatie geen humanitair ideaal. Maar dat wil niet zeggen alles van iedereen accepteren natuurlijk. Dat zou een misvatting zijn. Tutu weigert ook om Blair nog een keer te ontmoeten omdat hij gewoon grof gelogen heeft tegenover de mensheid. Zo is dat. Ubuntu!

honger

interview met mij tijdens mijn hongerstaking 1995; klik hier

Lange strijd maakt soms hard. Aardigheid en genuanceerdheid delven vaak het onderspit. In veel discussies op dit blog  is het moeilijk om duidelijk te maken dat het rond kinderen niet gaat om macht en winnen. Als ik hier vertel dat je als vader niet moet opgeven en ervoor moet gaan dan lijkt het soms net of ik van niets anders weet.
Ik denk dat het in veel maatschappelijke strijd zo gaat. Het is moeilijk om kwetsbaar en genuanceerd over te blijven komen.
Toen ik in een digitaliseringsactie een filmpje onderhanden had over mijn hongerstaking viel me op hoe relaxed ik me tegenover de studentes van de Hogeschool van Amsterdam wist uit te drukken. Dat lukt me niet altijd, ook al zijn mijn opvattingen opvallend onveranderd.

En de kans om een dik half uur je ideeën te mogen uitleggen aan een geduldig gehoor heb je ook niet zo vaak.

Afin vanuit dit oogpunt vond ik het dus toch een goed idee om dit filmpje op het net te zetten. Het lukte me niet dit te embedden. U moet dus op de fotoanimatie hiernaast klikken om hem te zien.

Een enigszins voldaan gevoel dus. Ook al ging het hier om een serieuze hongerstaking met weinig directe resultaten.

De onderwerpen die in dit interview aan de orde kwamen kunt u mede traceren aan de hand van de tags hieronder.

Meer over deze actie kunt u nog nalezen

roodkapje en het salomonsoordeel

salomonsoordeelEr daalt een krijtkring uit de hemel neer. Als je de bloedband niet relevant acht voor de bepaling van ouderschap dan moet dat op een andere manier beslist worden. Zo Goddelijk moet de regisseuse van het Noord Nederlands Toneel hebben gedacht.

Ik heb meerdere malen naar de Kaukasische Kreidekreis omgekeken in artikelen waarin ik de wijsheid van het salomonsoordeel inriep. Brecht is een stap verder dan de bijbel doordat hij het salomonsoordeel niet meer exclusief tot biologisch moederschap beperkte. Hij breidt het echter niet uit naar vaderschap.

Bij deze uitvoering moest ik echter wel heel erg denken aan Roodkapje en de boze mannenwereld zoals dat eerder door Myriam Tonelotto ook al was verfilmd in haar vadervijandige film In nomine Patris. En als je voor een soort sprookjesvertolking kiest schiet je dikwijls in goed en slecht-metaforen.

Een kind is inherent geen eigendom, als het zo wordt beschouwd wordt het kwaad gedaan. De biologische band is in de regel een goede manier om te voorkomen dat een kind als eigendom wordt beschouwd. Andere vermeende kindbelangen door de staat en zijn rechters aangevoerd om het kind aan de een of de ander toe te wijzen hebben dikwijls met toe-eigening van het kind door de staat te maken. Waar rechter Azdak in het stuk ook werkelijk zo wijs(?) is om volgens de oude wijsheid te oordelen en het kind niet toe te delen aan de gene die het hardst rukt, faalt de moderne westerse rechter.

Rest de intrigerende vraag wat Brecht in zijn Amerikaanse jaren triggerde om dit stuk te schrijven. Hoe stond het met zijn eigen kinderen? Verwerkte hij ongenoegen, schuldgevoel of machteloosheid van zichzelf, als vader, in dit stuk? Tips van mijn lezers zijn welkom.

meer salomonsoordeel in het familierecht
Over de film van Tonelotto

450px-salomon-schallerPS: Guus Kuijer heeft in deel 4 van ‘De bijbel voor ongelovigen”een heel originele opvatting over het salomonsoordeel. Volgens hem zouden de mogelijke moeders na de keuze om het kind doormidden te hakken juist allebei de ander elkaar het kind hebben willen gunnen. Salomon zou dan het kind aan een derde hebben meegegeven die de omgang met beide moeders regelde. Op den duur kwam het tussen de moeders tot een vergelijk. Kuijers veronderstelt dat de gekende bijbelversie vooral bedoeld was om vrees voor het gezag aan te wakkeren. Het zwaard zou niet de oplossing moeten brengen. Kunstenaar Schaller liet het zwaard weg uit zijn beeld bij de rechtbank Arnhem. Mogelijk heeft dat een overeenkomst met de visie van Kuijer.

middelen en bemiddelen

be-middelaar, schilderij Joep ZanderBemiddelen is in opkomst. Het middel van bemiddeling blijkt echter dikwijls het middelen.

De waarheid, ook de emotionele waarheid ligt niet altijd in het midden. Bemiddelaars die dat vergeten hakken de waarheid in tweeën. Jij een beetje van dit en de ander een beetje van dat. Als jij 100 zegt en de tegenpartij 200 wordt het 150. Meer een kwestie van bluf dus. Wie het hoogst durft in te zetten wint. Zo is het ook met bemiddeling in kwesties van ouders over kinderen. Al ben je nog zo onredelijk, de doormidden gehakte waarheid, van elke essentie ontdaan, zal je tegemoet komen. Als het over kinderen gaat is dat des te pijnlijker. Kinderen laten zich niet doormidden hakken, dat heeft Salomon ons al geleerd. En de manier waarop je kinderen niet doormidden hakt is beide ouders volledig te laten bestaan en te respecteren. Nu is de werkelijkheid dat een partij met status quo (dikwijls de moeder) elke keer weer opnieuw kan onderhandelen om elke keer weer op een nieuw midden uit te komen, dat elke keer weer dichter bij haar ligt.

Zo dus: (x=status en standpunt v=middelingsresultaat)

x————–v————–x

tweede (be)middeling

x——-v——-x————–

derde

x—v—x———————-

enzoverder. Dit is een eendimensionaal model waar dus wel een middelaar een weg in kan vinden, maar een bemiddelaar niet.

Nog vervelender is het volgende geval dat bij een middelaar terecht komt (w is de waarheid) :

x——v——x———-w

Een partij kiest ervoor om een redelijk standpunt in te nemen en biedt voor minder dan de volledige werkelijkheid. Als je dan een bemiddelaar hebt die begint over allebei een stukje inleveren dan ben je pas echt ver af van een bemiddelingsresultaat.

zie ook: meer over deskundigen en bemiddelaars