Er daalt een krijtkring uit de hemel neer. Als je de bloedband niet relevant acht voor de bepaling van ouderschap dan moet dat op een andere manier beslist worden. Zo Goddelijk moet de regisseuse van het Noord Nederlands Toneel hebben gedacht.
Ik heb meerdere malen naar de Kaukasische Kreidekreis omgekeken in artikelen waarin ik de wijsheid van het salomonsoordeel inriep. Brecht is een stap verder dan de bijbel doordat hij het salomonsoordeel niet meer exclusief tot biologisch moederschap beperkte. Hij breidt het echter niet uit naar vaderschap.
Bij deze uitvoering moest ik echter wel heel erg denken aan Roodkapje en de boze mannenwereld zoals dat eerder door Myriam Tonelotto ook al was verfilmd in haar vadervijandige film In nomine Patris. En als je voor een soort sprookjesvertolking kiest schiet je dikwijls in goed en slecht-metaforen.
Een kind is inherent geen eigendom, als het zo wordt beschouwd wordt het kwaad gedaan. De biologische band is in de regel een goede manier om te voorkomen dat een kind als eigendom wordt beschouwd. Andere vermeende kindbelangen door de staat en zijn rechters aangevoerd om het kind aan de een of de ander toe te wijzen hebben dikwijls met toe-eigening van het kind door de staat te maken. Waar rechter Azdak in het stuk ook werkelijk zo wijs(?) is om volgens de oude wijsheid te oordelen en het kind niet toe te delen aan de gene die het hardst rukt, faalt de moderne westerse rechter.
Rest de intrigerende vraag wat Brecht in zijn Amerikaanse jaren triggerde om dit stuk te schrijven. Hoe stond het met zijn eigen kinderen? Verwerkte hij ongenoegen, schuldgevoel of machteloosheid van zichzelf, als vader, in dit stuk? Tips van mijn lezers zijn welkom.
meer salomonsoordeel in het familierecht
Over de film van Tonelotto
PS: Guus Kuijer heeft in deel 4 van ‘De bijbel voor ongelovigen”een heel originele opvatting over het salomonsoordeel. Volgens hem zouden de mogelijke moeders na de keuze om het kind doormidden te hakken juist allebei de ander elkaar het kind hebben willen gunnen. Salomon zou dan het kind aan een derde hebben meegegeven die de omgang met beide moeders regelde. Op den duur kwam het tussen de moeders tot een vergelijk. Kuijers veronderstelt dat de gekende bijbelversie vooral bedoeld was om vrees voor het gezag aan te wakkeren. Het zwaard zou niet de oplossing moeten brengen. Kunstenaar Schaller liet het zwaard weg uit zijn beeld bij de rechtbank Arnhem. Mogelijk heeft dat een overeenkomst met de visie van Kuijer.