Cookies

De rechtsstaat is geldverspilling

SC20121108-115254-1
Zorgelijke griffier

‘het is nogal een verspilling van belastinggeld om volslagen oninteressante (familie)zaken te gaan zitten anonimiseren en op de website te zetten waar niemand ooit ook maar de minste belangstelling voor zal hebben.’  Aldus de redactie van het Nederlands JuristenBlad, bestaande uit hoogleraren en leden van onze Hoge Raad. In casu blijkt ze zich ook nog te hebben laten bijstaan door een deskundige, vernam ik.
(Als u alles over mijn artikel voor het NJB wilt lezen kunt u ook bij het eerste blog hierover beginnen.)
De controle en transparantie van de rechterlijke macht is een zeer essentieel aspect van de checks and balances van onze rechtsstaat. Als we dat niet hadden zou de rechtelijke macht gewoon haar eigen gang kunnen gaan. Geen checks, geen balances. De volksvertegenwoordiging is niet bevoegd. Deze controletaak komt exclusief toe aan de burger zelf.
Het argument van het NJB, geldverspilling, kun je dus vergelijken met een opmerking als:
Laten we het parlement afschaffen. Een dictatuur is veel goedkoper en  efficiënter, al die democratische checks and balances, bah weg ermee.
Tsja,  heeft er iemand belangstelling? Weinig, als je het al decennia onmogelijk maakt en mensen als ondergetekende het ventileren van ongenoegen daarover belemmert. Als je het opvragen van uitspraken afdoet als geschreeuw en vuig gedoe. Uiteraard kun je met zo’n dictaat veel mensen de moed ontnemen om ernaar te vragen.
En ik wil ook toegeven dat het vervullen van dit soort burgerplichten niet de leukste is. Dus je zou het moeten stimuleren. Geef burgers die inzage vragen koffie in plaats van ze tegen de glazen pui van de rechtbank aan te beuken, zoals mij een keer is overkomen. Vergroot de mogelijkheden van de burger om hun controleplicht uit te voeren door bijvoorbeeld burgers te betrekken bij het klachtrecht Rechterlijke Macht (zie mijn voorstel uit 2001 in het Katholiek Nieuwsblad)
Maar is het dan echt zo duur en ingewikkeld, dat anonimiseren? De meeste mensen zijn geneigd somber mee te knikken en zuchten bij dit soort opmerkingen.  Mijn vaste meelezeres is directiesecretaresse geweest, en die denkt er heel anders over:
‘Als ik dat soort stukken schrijf voer ik voor eigennamen vaak codes in. Dan hoef ik niet elke keer ingewikkelde namen te typen en kan ik ze later met zoek en vervang in een keer eenduidig en correct invoeren’
‘Dus en beetje administratief medewerker heeft eigenlijk de geanonimiseerde versie ter beschikking nog voordat de  autonieme versie wordt geproduceerd.’
‘Ja zo gaat dat eigenlijk. Ik moet er niet aan denken om bijvoorbeeld de naam Kyllikki Schöttelndreier uit Feanwâlden elke keer weer opnieuw te moeten uittikken. Ik noem maar wat.’
Het is natuurlijk nog niet helemaal zeker of een gemiddelde rechtbankmedewerker de knop zoek en vervang wel kan vinden. Maar voor die mensen heb ik goed nieuws. Mijn kritische meelezeres zoekt nog werk. Sorry als u denkt dat ik dat cynisch bedoel, dat is niet het geval. Sinds ik op een politiebureau meemaakte dat het een politieagent technisch onmogelijk bleek om copy-paste procedures op teksten toe te passen, waardoor hij de tekst uit een melding letterlijk moest gaan overtypen in een aangifte, heb ik gewoon geen hoge dunk van de administratieve kracht van onze ambtenaren en de door hun ingehuurde ICT-bedrijven.  Mijn vaste meelezeres is dan ook best bereid haar oude laptop met Open Office erop mee te nemen naar haar nieuwe klus op de griffie.
Het kan natuurlijk zijn dat een of andere slimmerik nu gaat roepen dat ik er allemaal te licht over denk. Nee, ik begrijp ook dat er gevallen zijn waarin er een enkele keer nog iets anders weggeknipt moet worden. Als bijvoorbeeld de commandant van de strijdkrachten in een scheidingsprocedure verwikkeld is dan moet je zijn beroep even wegknippen. Om te voorkomen dat dat fout gaat kun je partijen in dit soort situaties best verplichten om zelf even te melden dat ze iets anders dan alleen eigennamen weg willen hebben. Anonimisering is in feite al een grote concessie aan de privacy als je kijkt naar de wetsteksten in casu.
Twintig jaar geleden sprak een rechterscongres zich er op  mijn verzoek over uit dat openbaarheid van alle uitspraken verplicht is.  ‘Als jullie het niet redden met de anonimisering kom maar even langs dan verzinnen we daar wel wat voor’, voegde ik eraan toe. Ah wel het is dus gewoon een smoes gebleken.  En daardoor kán de Rechterlijke macht dus gewoon doen waar ze zin in heeft, ongecontroleerd.
====================================
Dit is de vierde in een serie blogs over de staat van de redactie van het Nederlands JuristenBlad.
De volgende blog in de serie.
De redactie van het NJB bestaat uit voorzitter en voormalig lid van de Hoge raad Coen Drion, voormalig hoogleraar, nu lid Hoge Raad Ybo Buruma en de hoogleraren: Tom Barkhuysen, Ton Hartlief, Corien (J.E.J.) Prins, Taru Spronken, Peter J. Wattel