De term placebo is bij velen bekend. Het duidt op een niet materieel verklaarbare werking van een medicijn. Het omgekeerde effect is nocebo. Er zullen niet veel mensen zijn die dat begrip kennen, ik hoorde het voor het eerst in het kader van de Corona-crisis. Het ging over een begrafenisondernemer die constateerde dat de mensen die hij onder de noemer Corona ten grave droeg vaak vooral stierven aan Nocebo-effecten. Heel erg geloven dat je ziek wordt en dat dan ook worden en er uiteindelijk aan dood gaan. Want je mentale staat heeft invloed op je weerstand en immuniteit. Angst leidt dus de verkeerde kant op. Later sprak ik nog een begrafenisondernemer die, hoewel onbekend met de term, dit ook vond. Gisteren sprak ik een pharmaceut-apotheekhouder (dus niet een assistente) die het woord nocebo in een ander verband gebruikte (de werking van het lezen van alle bijwerkingen van medicijnen). Ik merkte op dat dat Nocebo-effect bij mij ook heel erg aan Corona gekoppeld is. Ja zei hij als wat minder drukte zouden maken over corona zouden we gezonder blijven.
Corona is zoals ik eerder uitgebreid beschreef geen ziekte met een enkelvoudige oorzaak. De praktijk lijkt dat comorbide factoren misschien belangrijker dan de veronderstelde hoofdoorzaak, het virus sars-cov2. Nocebo en de daarmee samenhangende angst heb ik toen niet expliciet genoemd, wel de psychische factoren.